Chuyện kể rằng, sau khi đón Tấm trở về hoàng cung, nhà vua liền gọi mẹ con Cám tới hỏi chuyện. Hai người một mực chối tội. Chỉ đến khi Tấm xuất hiện kể lại mọi chuyện, từ việc bị ám hại tới được Bụt giúp đỡ như thế nào, hai mẹ con Cám mới chịu cúi đầu nhận tội. Nhà vua sai xử tội chết nhưng Tấm nghĩ tới công ơn nuôi dưỡng của dì ghẻ, nàng xin vua tha mạng cho hai người họ. Cám và dì ghẻ bị phạt đi lưu đày, suốt đời không được quay về quê hương nữa. Mới đi được một đoạn, Cám thấy mệt quá. Từ bé tới giờ quen được mẹ chiều chuộng, nàng ta chưa bao giờ phải chịu cảnh khổ cực như vậy. Cám ngửa mặt lên trời mà khóc than rằng:
- Thật bất công. Tại sao mỗi lần Tấm khóc, Bụt liền hiện ra giúp đỡ còn ta có khóc cạn nước mắt thì trời cũng chẳng thấu.
Ai ngờ, Cám vừa dứt lời thì một cụ già râu tóc bạc phơ, gương mặt hiền từ hiện ra. Vạn vật xung quanh cũng ngừng chuyển động. Bấy giờ, Cám mới ngỡ ngàng nhận ra người đang đứng trước mặt mình chính là Bụt. Nàng ta sợ hãi lùi lại. Bụt ôn tồn bảo:
- Ngươi cảm thấy bất công đúng không? Vậy ta sẽ cho ngươi một cơ hội.
Dứt lời, Bụt hóa phép. Cám từ từ thiếp đi. Rồi bỗng một giọng nói thân quen vang bên tai khiến Cám bừng tỉnh:
-Con Cám đâu, còn không mau dậy quét nhà, giặt đồ, nấu cơm đi.
Mọi việc vừa xảy ra khiến Cám không khỏi cảm thấy quen thuộc. Trước kia, mỗi ngày, Cám đều nghe mẹ nói câu ấy với Tấm. Chưa kịp định thần, Cám đã thấy mẹ cầm roi mây lớn vung về phía mình. Càng kì lạ hơn nữa, Cám thấy Tấm đang dùng hết sức ngăn chặn trận đòn sắp xảy ra. Dù là một người tối dạ, nhưng bấy nhiêu chuyện cũng đủ cho Cám hiểu ra sự tình. Người mẹ ruột luôn yêu thương và là chỗ dựa duy nhất của nàng nay đã trở thành dì ghẻ. Cám chợt hiểu lời Bụt nói. Đây chính là sự trừng phạt cho hành động của nàng trong quá khứ. Cám khẽ rơi nước mắt nhưng lần này Bụt chẳng hiện ra. Nàng gạt nước mắt ngoan ngoãn đi vào trong bếp nấu cơm theo lời dì. Loay hoay trong bếp một hồi, Cám chẳng biết phải bắt đầu công việc thế nào. Đúng lúc đó, Tấm bước vào. Nàng nhìn Cám, nở một nụ cười hiền dịu rồi giúp Cám nhóm lửa nấu cơm. Cám ngẩn người một hồi lâu rồi chợt nhớ ra lúc nãy cũng chính Tấm đã bênh vực cho mình khi bị dì đánh. Cám cúi đầu, lí nhí nói cám ơn.
Từ đó, Tấm vẫn thường lén phụ giúp Cám làm việc nhà. Dần dần, Cám cũng đã quen với cuộc sống hiện giờ, dù rằng đôi lúc còn vụng về khiến dì phạt bắt nhịn đói. Cũng may, mỗi lúc như thế, Tấm lại giấu mẹ để dành phần cơm của mình cho Cám.
Một hôm, dì ghẻ đưa cho Tấm và Cám mỗi người một cái giỏ bảo ra đồng bắt tôm tép. Mụ hứa hẹn: “Ai bắt được đầy giỏ thì thưởng cho một cái yếm đỏ”. Tấm nghe nói vậy thì vui mừng lắm, còn Cám trong lòng lại đang lo sợ chuyện cũ sắp sửa tái diễn. Lần đó, nàng ta đã lừa lấy hết tôm tép của Tấm. Chính Cám cũng không hiểu tại sao Tấm lại mang được một con cá bống về. Tới khi bị giam vào ngục chờ ngày đi lưu đày, Cám mới biết rõ sự tình. Nhưng hơn ai hết, Cám cũng hiểu rõ lần này sẽ chẳng có ai giúp mình. Sống với mẹ bao lâu nay, Cám hiểu bà nhất. Người đàn bà ấy luôn tìm cách trút giận lên đứa con gái của chồng. Cám nghe những người xung quanh kể lại rằng sau khi mẹ Tấm mất, cha vì muốn có con trai nên nhờ người mai mối và lấy mẹ nàng – một người phụ nữ xấu xí quá lứa lỡ thì. Không may thay, Cám thừa hưởng nhan sắc ấy từ mẹ nàng. Dù Cám đã ra đời nhưng cha nàng vẫn đối xử lạnh nhạt và không thôi nhớ nhung về người vợ cũ cho đến cả khi sắp lâm chung. Điều này khiến mẹ nàng sinh lòng oán hận. Bà ghét lây sang Tấm. Cám hiểu nỗi lòng mẹ nên trước kia mỗi lần thấy Tấm bị trừng phạt, Cám hả hê lắm. Thỉnh thoảng, Cám còn nghĩ cách hành hạ Tấm cho bõ ghét. Nhưng tới khi chính bản thân mình phải hứng chịu cơn thịnh nộ từ người mẹ mà bây giờ đã là dì ghẻ, Cám lại thấy sợ hãi hơn bao giờ hết.
Ra tới đồng, Tấm nhờ mò cua bắt ốc đã quen chỉ một buổi đã bắt được đầy giỏ. Cám cũng lội xuống nhưng do vụng về nên chẳng bắt được gì. Vừa tủi vừa lo, Cám chạy lên bờ bật khóc nức nở. Tấm thấy vậy liền ngừng tay chạy lại và hỏi:
- Chị Cám, làm sao chị khóc?
- Không bắt được gì mang về thì dì mắng chết.
Cám vừa nói vừa lấy vạt áo lau nước mắt. Tấm thấy vậy bèn trút một nửa số tôm tép bắt được sang giỏ của Cám. Cám ngạc nhiên hỏi:
- Ai bắt được nhiều hơn thì sẽ được thưởng yếm đỏ. Không phải em thích nó lắm sao?
- Không có cũng không sao hết. Chỉ cần mang được tôm tép về là mẹ không mắng chị đâu.
Cám thấy cổ họng mình nghẹn lại, nhìn Tấm như muốn nói mà cuối cùng lại chẳng thốt ra được lời nào.
Ít lâu sau, nhà vua mở hội lớn mấy ngày mấy đêm. Già trẻ gái trai nô nức đổ về kinh đô. Khắp mọi nẻo đường, quần áo mớ ba mớ bảy dập dìu. Mẹ con Tấm cũng sắm sửa quần áo đẹp để đi hội. Cám biết trước dì sẽ không cho mình đi hội nên cả ngày chỉ quanh quẩn dưới bếp. Không ngờ, Tấm xuống dưới bếp kéo chị lên và nói với mẹ:
- Mẹ cho chị Cám đi chơi hội với mẹ con mình nha mẹ.
Nghe vậy, dì ghẻ liền đi lấy một đấu thóc trộn lẫn với một đấu gạo rồi bảo Cám:
- Con muốn đi xem hội cũng được. Nhưng nhặt thóc ra thóc, gạo ra gạo xong xuôi đâu đấy rồi hãy đi. Dì về mà không có gạo thổi cơm là dì đánh đó.
Dứt lời, hai mẹ con Tấm lên đường đi hội. Cám ngồi nhặt được một lúc thì tủi thân òa lên khóc. Ai ngờ Cám nghe có tiếng bước chân quen thuộc đang tới gần. Đó là Tấm. Cám nghĩ thầm: “Không phải nó đã đi hội rồi sao, sao lại quay về?”. Tấm liền kể cho chị nghe đầu đuôi sự việc. Hóa ra, Tấm nhân lúc dì ghẻ không để ý đã cưỡi ngựa trốn về nhà. Nàng kéo cám ra khỏi đống thóc gạo vương vãi trên nền nhà rồi bảo Cám lên ngựa cùng mình đi hội. Thấy Cám từ chối, Tấm nài nỉ:
- Không sao đâu. Khi về cứ để em thưa với mẹ cho.
Cám miễn cưỡng gật đầu, nhìn xuống bộ quần áo rách rưới của mình rồi khẽ thở dài. Khi Cám ngước nhìn lên đã thấy trên tay Tấm cầm một bộ quần áo mới và một đôi giày thêu khá giống với đôi Tấm đang đi. Có chăng chỉ khác biệt về màu sắc và kích thước lớn hơn đôi chút.
- Bộ đồ này mẹ mua cho em từ năm ngoái nhưng không dùng tới nên còn mới nguyên, còn đôi giày là em làm tặng cho chị. Chị đi thử xem có vừa không.
Cám run run xỏ đôi chân thô kệch vào. Nó vừa như in. Cám quay mặt đi, lấy vạt áo lén lau nước mắt. Hai chị em cưỡi ngựa lên đường tiến về kinh dự hội. Khi đi qua chỗ lội, Tấm đánh rơi một chiếc giày xuống nước, không kịp nhặt. Khi ngựa dừng lại ở đám hội, Tấm lấy khăn gói chiếc giày còn lại rồi dắt tay Cám chen vào biển người.
Giữa lúc ấy, đoàn xa giá của vua cũng vừa tiến đến chỗ lội. Hai con voi ngự dẫn đầu đoàn đến đấy tự nhiên cắm ngà xuống đất kêu rống lên không chịu đi. Vua sai quân lính xuống dò xem. Họ nhặt được chiếc giày thêu của Tấm đánh rơi xuống đó. Vua ngắm chiếc giày không chán mắt, bụng bảo dạ: “Người đi chiếc giày nhỏ nhắn xinh xắn này hẳn là một trang tuyệt sắc.
Lập tức vua hạ lệnh cho rao mời tất cả đàn bà con gái trong hội đến ướm thử, hễ ai đi vừa chiếc giày thì vua sẽ lấy làm vợ. Đám hội nay lại càng náo nhiệt vì các bà, các cô chen nhau tới thử giày. Đám đông khiến Tấm tò mò. Nàng cùng Cám chen vào xem thì phát hiện ra chiếc giày của mình. Tấm mở khăn lấy ra chiếc giày còn lại rồi đi cả hai chiếc vào. Bọn lính hò reo vui mừng. Dì ghẻ đứng lẫn trong đám người chứng kiến mọi chuyện. Mụ quay về phía Cám nguýt dài, vẻ mặt tức tối pha chút tự đắc. Trái lại, Cám nhìn về phía Tấm nở một nụ cười nhẹ nhõm. Cám cùng dì ghẻ dõi mắt theo đoàn rước Tấm về cung làm vợ vua cho tới khi đoàn người khuất xa.
Sau khi Tấm vào cung, mọi việc nhà đều tới tay Cám. Cám đã quen với cuộc sống hiện tại nên mọi việc cũng dần ổn thỏa hơn. Về phần Tấm, tuy sống sung sướng trong hoàng cung nhưng vẫn không quên ngày giỗ cha. Nàng xin vua về giúp mẹ sửa soạn cỗ cúng. Chợt nhớ lúc còn sống, cha thích nhất là ăn trầu cánh phượng do mình têm, Tấm xin với mẹ được trèo lên cây cau hái cau cúng cha. Dì ghẻ xua tay và quay sang bảo Cám:
- Nay em con đã là hoàng hậu, sao có thể để nó làm mấy việc nặng nhọc này được. Con hãy trèo lên cây xé lấy một buồng cau xuống đây.
Nghe nói vậy, Cám bỗng giật mình, nàng ta vẫn còn bị ám ảnh bởi cái chết của Tấm trong quá khứ. Tấm rõ hơn ai hết rằng Cám không biết leo trèo. Thoắt cái, nàng đã leo lên ngọn cây. Nhưng rủi thay, thân cây trơn trượt nên Tấm sảy chân ngã lộn cổ xuống ao chết. Từ ấy, dì ghẻ vì quá nhớ thương con gái đã mất mà trở nên điên điên dại dại. Cám vừa lo liệu mọi việc trong nhà vừa chăm sóc dì. Mỗi khi nhìn thấy đôi giày Tấm tặng, Cám lại òa lên khóc nức nở. Nhìn đâu, Cám cũng thấy hình bóng Tấm cùng nụ cười hiền hậu của em. Nàng ngửa mặt lên trời mà nói rằng:
-Người tốt như Tấm không đáng phải chết. Con đã gây ra bao nhiêu tội ác, người đáng chết phải là con. Cầu xin Bụt cho em con sống lại và mẹ con được lành bệnh. Người muốn trừng phạt thế nào, con cũng xin chịu.
Bụt hiện lên khẽ vuốt chòm râu trắng và nở một nụ cười hiền từ, gật gật đầu tỏ vẻ hài lòng. Bóng Bụt mờ dần. Trước mắt Cám chỉ còn lại một khoảng không gian mênh mông vô định. Cám thiếp đi lúc nào không hay. Cho tới khi một thanh âm quen thuộc vọng lại mới khiến Cám chợt tỉnh giấc mộng:
- Tấm, Cám đâu, hai con mau lại đây phụ mẹ dọn dẹp nhà cửa để còn kịp đi hội.
Cám tròn mắt nhìn Tấm rồi lại quay sang nhìn mẹ. Tấm không còn ăn mặc rách rưới nữa mà đang mặc bộ đồ mới y hệt trong giấc mơ kỳ lạ ấy. Dì ghẻ cũng không còn vẻ mặt cau có thường ngày. Đã lâu lắm rồi, Cám mới cảm nhận được mẹ mình trở lại là con người hiền dịu, ấm áp như xưa. Cám nghe mẹ gọi thì nhanh chóng bước tới phụ Tấm làm công việc nhà. Dì ghẻ không hề ngạc nhiên mà chỉ nhìn hai chị em với vẻ hài lòng.